W Polsce niepraktykowane jest realizowanie cięcia cesarskiego na życzenie pacjentki. Jest to operacja przeprowadzana z konkretnych powodów, które uniemożliwiają poród siłami natury.
Cięcia cesarskie możemy podzielić na:
- elektywne (planowane)
- nagłe
- pilne
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wyróżnia konkretne wskazania do wykonania cięcia cesarskiego, są to, m.in.:
- bardzo duża masa lub wymiary płodu
- choroby sercowo-naczyniowe
- brak postępu w kolejnych fazach porodu
- ciężki stan przedrzucawkowy
- kilkukrotne owinięcie pępowiny wokół szyi płodu
- konflikt serologiczny
- nieprawidłowe ułożenie dziecka
- odklejenie się łożyska
- poród przedwczesny
- tokofobia, czyli stwierdzony przez lekarza psychiatrę paniczny lęk kobiety przed porodem
PRZYGOTOWANIE DO CIĘCIA CESARSKIEGO
Przed planowanym cięciem, warto na 3-4 dni wcześniej ogolić powłoki brzuszne od pępka w dół oraz okolice intymne. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko podrażnienia okolicy skóry przed wykonywanym zabiegiem cesarskiego cięcia.
W przypadku planowego cięcia cesarskiego przyjęcie odbywa się rano, dzień przed wyznaczonym terminem cesarskiego cięcia; kobieta powinna być na czczo. Po przyjęciu pacjentki do szpitala położna zakłada jej wenflon, pobiera krew do badań laboratoryjnych oraz zapoznaje pacjentkę z dokumentacją medyczną, zasadami panującymi na oddziale i z topografią oddziału. Następnie w godzinach popołudniowych anestezjolog udaje się na oddział w celu konsultacji pacjentki do planowego zabiegu cięcia cesarskiego, podczas której zostaje dobrana metoda znieczulenia. Najczęściej jest to znieczulenie podpajęczynówkowe, natomiast w wyjątkowych sytuacjach może być to znieczulenie ogólne bądź zewnątrzoponowe.
W wieczór poprzedzający operację podaję się podskórnie heparynę drobnocząsteczkową, jako profilaktykę przeciwzakrzepową. Rano, przed operacją, następuje przygotowanie dolnego odcinka jelita grubego – zostaje podany roztwór oczyszczający i następnie pacjentka proszona jest o umycie się antybakteryjnym mydłem (zmniejsza to ryzyko zakażenia rany i utrudnionego gojenia). W kolejnym kroku pacjentka zakłada jednorazową koszulę wręczoną przez położną.
! Gdy cięcie cesarskie wykonywane jest ze wskazań nagłych, omijany jest etap przygotowania do zabiegu
Następnie przyszła mama wraz z partnerem przechodzi na sale porodową w celu wykonania zapisu KTG służącego ocenie czynności serca płodu, aktywności ruchowej płodu i aktywności skurczowej macicy. Na sali porodowej zakładany jest cewnik do pęcherza moczowego, podłącza się płyny nawadniające oraz podaje antybiotyk. Następnie przewozi się pacjentkę na salę cięć cesarskich i podłączany jest sprzęt kontrolujący ciśnienie krwi, tętno i saturację.
PRZEBIEG CIĘCIA CESARSKIEGO
Na początku operacji następuje podanie znieczulenia – anestezjolog dokładnie dezynfekuje i znieczula miejscowo skórę pleców, a następnie wstrzykuje lek w odpowiednią przestrzeń. Kobieta rodząca nie czuje bólu w dolnej części ciała, jednak może odczuwać pociąganie lub szarpanie w trakcie zabiegu. Następnie lekarze dezynfekują skórę brzucha kobiety i rozkładają jałowe okrycie.
Podczas zabiegu lekarz musi naruszyć 7 warstw. Aby dostać się do macicy kolejno musi wykonać:
- Nacięcie skóry
- Nacięcie tkanki podskórnej
- Nacięcie powięzi mięśni prostych brzucha
- Rozsuwanie włókna mięśni brzucha
- Nacięcie lub rozerwanie otrzewny ściennej
- Zsuwanie pęcherza moczowego, który nachodzi na dolną część macicy
- Nacięcie macicy i przebicie pęcherza płodowego
Następnie noworodek jest wyciągany i przekazywany najczęściej w ręce neonatologów. Później lekarze wyjmują łożysko oraz tamują powstałe krwawienie. Tkanki zszywane są rozpuszczalnymi szwami – w przypadku, gdy skóra nie zostaje zszyta szwem samowchłanialnym, lekarz lub położna wyciągają je kilka dni po zabiegu.
PO OPERACJI
Kobieta po zakończonej operacji trafia na oddział położniczy, gdzie przebywa pod obserwacją położnej.
Położna monitoruje stan ogólny pacjentki oraz parametry życiowe, tj. ciśnienie tętnicze, krwi, tętno, temperaturę ciała, oddech, a także kontroluje obkurczanie się mięśnia macicy oraz krwawienie z dróg rodnych. Obserwuje również diurezę, czyli funkcjonowanie układu moczowego.
Po ok. 8 godzinach od zabiegu następuje pionizacja pacjentki.
JAK DŁUGO TRWA CIĘCIE CESARSKIE?
Zazwyczaj cięcie cesarskie trwa około 40-50 minut. Wiele zależy od tego czy kobieta przebyła wcześniej operację w obrębie jamy brzusznej i miednicy, a także czy operacja jest wykonywana w trybie pilnym czy planowym. Od nacięcia skóry do wyjęcia dziecka mija zazwyczaj kilka minut. Najdłuższa część operacji to zszywanie kolejnych tkanek.
Warto pamiętać, że cesarskie cięcie może nieść za sobą powikłania, takie jak uszkodzenie pęcherza moczowego czy też moczowodów. W takiej sytuacji czas trwania zabiegu może się wydłużyć – podobnie jest w przypadku wystąpienia np. krwotoku.
Noworodek jest w tym czasie pod opieką lekarzy neonatologów lub kangurowany przez tatę czy też inną bliską osobę.
KANGUROWANIE
W trakcie operacji cięcia cesarskiego tata (lub inna bliska osoba) przebywa w specjalnie wyznaczonym pomieszczeniu, do którego położna przynosi maluszka bezpośrednio z sali operacyjnej. Tata siada na fotelu rozebrany od pasa w górę, a położna układa nagie dziecko na jego piersi i przykrywa kocem, by zachowany został komfort cieplny. W takim ułożeniu czekają razem na zakończenie cesarskiego cięcia i powrót mamy na oddział położniczy.
Kangurowanie zapewnia bliski kontakt między dzieckiem a rodzicem, co może pomóc w regulacji temperatury ciała dziecka, stabilizacji tętna i oddechu oraz w budowaniu więzi emocjonalnej przyczyniając się do rozwoju zaufania i poczucia bezpieczeństwa u dziecka.
Dodatkowo dziecko może doświadczać różnych bodźców sensorycznych, co może być korzystne dla jego rozwoju sensorycznego i poznawczego.
Kangurowanie dziecka uspokaja zarówno rodzica jak i dziecko, a miarowe bicie serca rodzica pomaga maluszkowi zasnąć.
