Październik jest miesiącem świadomości raka piersi, chociaż powinniśmy pamiętać o nim i jego profilaktyce przez cały rok. Nowotwór piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet, dlatego warto wykonywać regularne badania i reagować na wszelkie objawy. O profilaktyce raka piersi i metodach leczenia tej choroby opowiada lek. Paweł Gruszecki, specjalista ginekologii, ginekologii onkologicznej i uroginekologii ze Szpitala im. Rudolfa Weigla w Blachowni.
Lek. Paweł Gruszecki: Tak zgadza się, październik jest miesiącem świadomości raka piersi, ale powinniśmy pamiętać o jego profilaktyce przez cały rok. Choroba ta na wczesnym etapie zwykle nie daje żadnych objawów, dlatego też bardzo istotna jest rola badań przesiewowych – mammografia – aby zmiany wykrywać zanim będą dawać objawy. Zaniepokoić pacjentki powinno, jeśli same w trakcie badania wyczują zmianę lub guzek w piersi, jeśli dojdzie do wciągnięcia brodawki sutkowej lub zaciągnięcia skóry oraz gdy pojawi się zaczerwienienie i ból piersi. Pamiętajmy również, że rak piersi występuje nie tylko u kobiet, ale również u mężczyzn i również oni powinni się zgłaszać do lekarza gdy zauważą zmiany w obrębie gruczołów sutkowych.
Czy wyczuwalne zmiany w piersiach, to zawsze jest oznaka raka piersi?
Wyczuwalne guzki w piersi mogą oznaczać różnego rodzaju zmiany, ale nie każdy wyczuwalny guzek jest rakiem.
U jak dużej liczby kobiet występuje rak piersi? Czy obserwujemy jakieś poprawy statystyki w tym temacie? Czy istnieją jakieś czynniki zwiększające ryzyko zachorowania? Jeśli tak, to jakie?
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Co roku taką diagnozę otrzymuje ok 22 tys. kobiet. Niestety statystycznie z roku na rok zwiększa się ilość wykrywanych nowotworów piersi. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą:
- mutacje genetyczne / rodzinne występowanie
- zwiększona gęstość tkanki gruczołowej w badaniu mammograficznym
- wcześniejsza radioterapia w okolicy piersi
- wczesna miesiączka i późna menopauza
- brak lub krótki okres karmienia piersią po porodach
- otyłość
- cukrzyca
- nieprawidłowa dieta
- terapia hormonalna
- alkohol
- papierosy
Jak zdiagnozować raka piersi? Jakie badania musi wykonać pacjentka, żeby sprawdzić, czy ma raka?
Raka piersi możemy potwierdzić dopiero po pobraniu materiału tkankowego do badania, czyli musi zostać wykonana tzw. biopsja gruboigłowa podejrzanej zmiany w piersi. Dopiero po zbadaniu komórek pod mikroskopem lekarz może potwierdzić lub wykluczyć zmianę złośliwą.
Jak często należy wykonywać kontrolne badania? Czy szybkie wykrycie raka zwiększa szansa na wyleczenie?
Badania kontrolne w formie mammografii są zalecane w ramach programów przesiewowych co 2 lata od 50-69 roku życia. Oczywiście im wcześniej zostanie wykryta zmiana, tym szanse na całkowite wyleczenie są większe.
Jakie są dostępne metody leczenia? I jak to leczenie w ogóle wygląda? Czy zawsze konieczna jest amputacja piersi?
W leczeniu raka piersi stosuje się leczenie operacyjne, chemioterapię, immunoterapię oraz radioterapię. Ścieżka postępowania oraz rodzaj leczenia zawsze są zależne od rodzaju nowotworu i jego zaawansowania. Mastektomia, czyli amputacja piersi w większości przypadków nie jest konieczna. Aktualnie zawsze dąży się do operacji oszczędzających.
W szpitalu im. Rudolfa Weigla w Blachowni w ramach NFZ stosują Państwo w trakcie zabiegów ICG – system obrazowania fluorescencyjnego z użyciem zieleni indocyjaninowej. Czy może Pan opowiedzieć więcej o tej metodzie?
W raku piersi stosuje się oznaczanie tzw. węzłów wartowniczych, aby móc dodatkowo ocenić stopień zaawansowania nowotworu, poprzez ocenę nacieku okolicznych węzłów chłonnych. Ostatnio brałem udział w kursie i konferencji w Essen, gdzie metoda ta jest stosowana z dużym powodzeniem i zastępuje dotychczas stosowane znakowanie za pomocą radioaktywnego pierwiastka technetu. W odróżnieniu od niej, znakowanie za pomocą zieleni indocyjaninowej jest prostsze i nie wymaga dodatkowego zaplecza medycyny nuklearnej. Dysponujemy aktualnie w szpitalu specjalną aparaturą do obrazowania fluorescencyjnego i zabiegi te wykonujemy w ramach kontraktu z NFZ. Mogę dodać jednocześnie, że metodę tą stosujemy również w operacjach raka trzonu i szyjki macicy.
Jakie są plusy użycia tej metody?
Plusami zastosowania tej metody jest, jak już wspomniałem, łatwiejszy sposób podania znacznika. Pacjentka ma podawany znacznik już w narkozie na stole operacyjnym, w przypadku technetu wymaga to wcześniejszego podawania znacznika w pracowni medycyny nuklearnej. ICG nie wymaga dodatkowego zaplecza personalnego i zaawansowanej techniki nuklearnej.
Biorąc pod uwagę trudną sytuację jaką jest nowotwór, optymistycznie wygląda zastosowanie metody ICG. W jaki sposób pacjentki mogą dowiedzieć się więcej na temat tej metody?
Zawsze najlepszą opcją jest konsultacja z lekarzem prowadzącym, który wszystko szczegółowo wyjaśni.
Panie Ordynatorze, a jak funkcjonuje się po leczeniu operacyjnym? Czy pacjentka kierowana jest na chemioterapię lub radioterapię? Jakie są zalecenia? Jak wygląda okres rekonwalescencji?
Leczenie operacyjne oszczędzające pierś zawsze wiąże się z pooperacyjną radioterapią. Po leczeniu operacyjnym i ostatecznej weryfikacji rodzaju oraz stadium nowotworu, pacjentka może zostać również skierowana do leczenia systemowego czyli chemioterapii oraz immunoterapii. Wszystkie zalecenia są zależne od rodzaju nowotworu, stadium zaawansowania oraz metody leczenia. Okres rekonwalescencji po zabiegach oszczędzających pierś z wykorzystaniem znakowania węzła wartowniczego (ICG) jest krótki. Pacjentka może tak naprawdę następnego dnia opuścić szpital i normalnie funkcjonować.
